Spis treści

CBAM – definicja i cel mechanizmu

CBAM to innowacyjny instrument polityki klimatycznej UE, który wprowadza „podatek węglowy” na importowane towary, wytwarzane w sposób wysokoemisyjny. Jego celem jest zrównanie warunków konkurencji pomiędzy producentami z UE a tymi spoza wspólnoty oraz zachęcenie partnerów handlowych do inwestowania w czystą energię i technologie niskoemisyjne.

Etapy wdrażania CBAM

CBAM jest wdrażany stopniowo. Obecnie (od października 2023 r.) trwa faza przejściowa, która skupia się na raportowaniu emisji związanych z importem wybranych towarów. Od 2026 roku mechanizm zacznie funkcjonować w pełni – wraz z obowiązkiem zakupu certyfikatów CBAM odzwierciedlających zawartość CO₂ w importowanych produktach.

Jak działa CBAM w praktyce?

Importerzy do UE będą zobowiązani do przedstawienia danych o emisjach CO₂ towarzyszących produkcji sprowadzanych towarów. Na tej podstawie będą kupować specjalne certyfikaty CBAM, odpowiadające ich śladowi węglowemu. System obejmuje na początek towary takie jak: cement, stal aluminium, nawozy, wodór oraz energia elektryczna.

Kogo obejmują nowe obowiązki?

CBAM dotyczy importerów działających na rynku unijnym, a także firm produkcyjnych współpracujących z dostawcami spoza UE. Szczególnie narażone są przedsiębiorstwa z branż energochłonnych oraz tych, które opierają się na globalnych łańcuchach dostaw.

Obowiązki raportowe i sankcje za ich niedopełnienie

Od 1 października 2023 r. importerzy muszą kwartalnie raportować emisje związane z importem objętych produktów. Brak raportu lub podanie nieprawidłowych danych może skutkować wysokimi karami finansowymi nawet 50 EUR za każdą tonę emisji, której nie wykazano zgodnie z wymaganiami.

Wpływ CBAM na firmy produkcyjne i sektor importu

Nowy mechanizm wymusza zwiększoną przejrzystość i szczegółowość danych środowiskowych. Oznacza to konieczność stosowania ustandaryzowanych metod kalkulacji emisji – zarówno na poziomie organizacji, jak i produktów. Firmy, które wcześniej inwestowały w zrównoważony rozwój, mogą zyskać przewagę konkurencyjną.

CBAM a ślad węglowy – nowe standardy raportowania

Aby sprostać wymaganiom CBAM, firmy muszą umiejętnie obliczać i raportować swój ślad węglowy zgodnie ze standardami GHG Protocol i ISO 14067. Tu z pomocą przychodzi aplikacja NEOGAGE Carbon Footprint nowoczesne narzędzie, które umożliwia:

• kalkulację śladu węglowego produktów (PCF) i organizacji (CCF),
• generowanie raportów zgodnych z wymogami unijnymi,
• analizę wrażliwości i optymalizację działań redukcyjnych,
• przygotowanie danych do audytów, kontroli i programów dotacyjnych.

Jak się przygotować? Narzędzia i dobre praktyki

Firmy, które chcą uniknąć ryzyka związanego z CBAM, powinny:

• wdrożyć narzędzia do ewidencji i kalkulacji emisji (np. NEOGAGE Carbon Footprint),
• przeszkolić zespoły odpowiedzialne za raportowanie,
• monitorować zmiany legislacyjne i harmonogram CBAM,
• współpracować z dostawcami w celu pozyskania niezbędnych danych.

Podsumowanie: szansa czy zagrożenie?

CBAM to nie tylko regulacja – to impuls do transformacji przemysłowej i energetycznej. Dla firm otwartych na zmiany może być szansą na umocnienie pozycji na rynku UE, dostęp do dotacji oraz budowę przewagi konkurencyjnej opartej na transparentności i zrównoważonym rozwoju.