Wprowadzenie

Od 2024 roku zrównoważony rozwój i ślad węglowy przestały być domeną wyłącznie globalnych korporacji. Wejście w życie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) oraz opracowanie szczegółowych standardów ESRS (European Sustainability Reporting Standards) sprawiły, że tysiące firm w Unii Europejskiej muszą raportować emisje CO₂ w sposób dokładny, rzetelny i podlegający audytowi.

To rewolucja w podejściu do raportowania – dane ESG stają się równie ważne jak sprawozdania finansowe.

Czym jest CSRD i jakie ma znaczenie dla firm

Kogo obejmuje dyrektywa CSRD

• Od 2025 roku – duże firmy raportujące wcześniej wg NFRD.
• Od 2026 roku – wszystkie duże przedsiębiorstwa spełniające 2 z 3 kryteriów: >250 pracowników, >40 mln EUR przychodów >20 mln EUR aktywów.
• Od 2027 roku – giełdowe MŚP.
• Docelowo – także spółki spoza UE prowadzące znaczącą działalność w Europie.

Double materiality – podwójna istotność

Firmy muszą raportować nie tylko wpływ otoczenia na ich działalność (financial materiality), ale również swój wpływ na środowisko i społeczeństwo (impact materiality). To nowy paradygmat który wymaga całościowego spojrzenia na biznes.

Sankcje i ryzyka

Brak zgodności z CSRD oznacza:

• ryzyko kar finansowych,
• utratę wiarygodności wobec inwestorów,
• wykluczenie z łańcuchów dostaw firm, które same muszą raportować ESG.

ESRS – nowe standardy raportowania ESG

3.1. Zakres i struktura ESRS

12 standardów obejmuje:

• ESRS 1–2 – ogólne wymagania,
• ESRS E1–E5 – tematy środowiskowe,
• ESRS S1–S4 – społeczne,
• ESRS G1 – ład korporacyjny.

Rola EFRAG

Standardy opracowuje EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group), dbając o spójność z polityką klimatyczną UE.

Wymogi dotyczące emisji CO₂

Kluczowy jest ESRS E1 – Climate Change, który wymaga raportowania:

• emisji GHG w podziale na Scope 1, 2 i 3,
• celów redukcji i planów transformacji,
• działań dekarbonizacyjnych i ich efektów.

Kluczowe wskaźniki

• całkowite emisje GHG (t CO₂e),
• intensywność emisji (np. t CO₂e / przychody),
• wskaźniki emisyjności energii,
• postęp względem celów klimatycznych.

Emisje gazów cieplarnianych w raportowaniu ESG

Podział emisji

• Scope 1 – emisje bezpośrednie (np. spalanie paliw).
• Scope 2 – emisje z energii elektrycznej i cieplnej.
• Scope 3 – emisje pośrednie w całym łańcuchu wartości.

Największe wyzwania

Scope 3 bywa najtrudniejszy – wymaga danych od dostawców i klientów, a w wielu branżach odpowiada za 80–90% całkowitych emisji.

Energia a emisje Scope 2 – rosnąca rola w raportowaniu

Emisje z energii

Wysokość emisji zależy od miksu energetycznego kraju.

Metody raportowania Scope 2

• Location-based – emisje wg średniego miksu energetycznego kraju.
• Market-based – emisje wyliczane na podstawie rzeczywistego źródła energii (np. dzięki PPA, gwarancjom pochodzenia).

Europejski miks energetyczny

Choć udział OZE rośnie, paliwa kopalne wciąż odgrywają dużą rolę. Firmy muszą aktywnie redukować ślad węglowy energii.

Power Purchase Agreements (PPA) – praktyczne narzędzie redukcji CO₂

Definicja i rodzaje

• On-site – instalacja OZE na terenie firmy.
• Off-site – energia dostarczana siecią.
• VPPA – kontrakty wirtualne, rozliczane finansowo.

Korzyści

• redukcja emisji Scope 2,
• stabilizacja kosztów energii,
• wzrost wiarygodności raportów ESG,
• wzmocnienie wizerunku.

Wyzwania

• długie negocjacje,
• kontrakty na 10–15 lat,
• ryzyko regulacyjne.

Jak PPA wpływają na raportowanie według ESRS

Scope 2 a PPA

PPA pozwalają raportować emisje market-based, co może znacząco obniżyć ślad węglowy.

Gwarancje pochodzenia

ESRS wymaga udokumentowania energii z OZE – np. poprzez Guarantees of Origin (GO).

Przykłady firm z UE

• IKEA – inwestycje w farmy wiatrowe,
• BMW – kontrakty PPA w Niemczech,
• BASF – długoterminowe umowy na energię wiatrową.

NEOGAGE Carbon Footprint jako wsparcie

Automatyzacja gromadzenia danych

System integruje dane ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych.

Analiza i scenariusze redukcji

Możliwość symulacji efektów PPA czy przejścia na OZE.

Integracja z ESRS i CSRD

Gotowe raporty zgodne z wymogami UE i przygotowane do audytu.

Praktyczny przewodnik – jak przygotować firmę

1. Audyt emisji – zidentyfikuj źródła i zbierz dane.
2. Strategia dekarbonizacji – cele i narzędzia (OZE, PPA).
3. Integracja danych – wdrożenie cyfrowych narzędzi (NEOGAGE Carbon Footprint).
4. Raportowanie – przygotowanie raportu zgodnego z ESRS.

Podsumowanie

CSRD i ESRS zmieniają raportowanie ESG w Europie. Emisje CO₂ – szczególnie Scope 2 – stają się kluczowym obszarem uwagi. Firmy które szybko wdrożą strategie dekarbonizacji i narzędzia do automatyzacji obliczeń, nie tylko spełnią wymogi regulacyjne, ale zyskają przewagę konkurencyjną, dostęp do finansowania i lepszą pozycję w łańcuchach dostaw.

NEOGAGE Carbon Footprint wspiera przedsiębiorstwa w tym procesie – od obliczeń, przez analizy redukcji, aż po raportowanie zgodne z ESRS i CSRD.